ته‌قه‌ڵای قورِه‌یش



ته‌قه‌ڵای قورِه‌یش

له‌ سه‌ره‌تای ئاشكرا كردنی بانگه‌وازی پێغه‌مبه‌رصلی الله علیه و اله تا ئه‌ندازه‌یه‌ك قورِه‌یش له‌ به‌رانبه‌ری بێ ده‌نگ بوون، به‌ڵام له‌و رِۆژه‌وه‌ كه‌ پێغه‌مبه‌ر بته‌كانی به‌ شتێكی بێ نرخ و بێ هه‌ست و بی گیان رِاگه‌یاند، تورِه‌ بون و له‌ به‌رانبه‌ری رِاوه‌ستان[1]، له‌ به‌ر ئه‌وه‌ی یاسای هۆزیه‌تی له‌ مه‌ككه‌ فه‌رمانرِه‌وا بوو، له‌ ترسی تۆڵه‌سه‌ندنه‌وه‌ی هۆزی هاشم نه‌یان توانی زیان به‌ موحه‌ممه‌د بگه‌یه‌نن، ناچار سه‌روه‌تمه‌ندانی قورِه‌یش كۆبونه‌وه‌، به‌م ئه‌نجامه‌ گه‌یشتن كه‌ باشترین رِێگا ئه‌وه‌یه‌ كه‌ موحه‌ممه‌د رِازی بكه‌ن ده‌ست له‌ بانگه‌وازه‌كه‌ی هه‌ڵا گرێ. بۆ جێبه‌جێكردنی ئه‌و نه‌خشه‌یه‌ ئه‌بو تالیبیان هه‌ڵبژارد، له‌ به‌ر ئه‌وه‌ كار تێكردنێكی زۆری له‌ سه‌ر موحه‌ممه‌د بوو، وه‌ موحه‌ممه‌دیش رِێزو حورمه‌تێكی زۆری ئه‌گرت، بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ چه‌ندین جار چونه‌ ڵای ئه‌بو تالیب، چونكه‌، ئه‌بو تالیب له‌ رِوی ته‌مه‌ن و پشت و سه‌روه‌ت و شه‌ره‌ف، شوێنێكی زۆر به‌رزی هه‌بوو، داوایان لی كرد تا به‌ برازاكه‌ی رِاگه‌یه‌نێت ئیتر ده‌ست هه‌ڵگرێ له‌ خراپه‌، وتن به‌ خواكانیان، وه‌ ئاینه‌ كه‌یان به‌ خراپ ناو نه‌بات و به‌بێ ئه‌قڵیان نه‌زانێ، و نه‌ڵێ باوكانیان رِێگایان ون كردبوو ئه‌مانیش به‌ دوایاندا ئه‌رِۆن، له‌و هاتوو چۆیانه‌یان،كه‌له‌گه‌ڵا ئه‌بوتالبیان هه‌بوو، جار وابوو، هه‌رِه‌شه‌یان ئه‌كرد، وه‌ جار وابوو، پێشنیهادی ماڵاو پاره‌و سه‌رۆكایه‌تیان ئه‌كرد، هه‌موو، ئه‌وانه‌ بێ كه‌ڵك بوو، تا له‌ دوایدا، پێشنیهادیان كرد، موحه‌ممه‌د له‌ گه‌ڵا عومارِه‌ی كورِی وه‌لیدی كورِی موغه‌یرِه‌، كه‌ گه‌نجێكی جوانو پڵه‌وان و شاعیری قورِه‌یش بوو، بیگۆرِنه‌وه‌، ئه‌بو تالیب رِازی نه‌بوو، جارێكیان هه‌رِه‌شه‌یه‌كی توندیان هه‌م له‌ ئه‌بو تالیب و هه‌م له‌ موحه‌ممه‌د كرد، وتیان ئه‌تان كوژین، پێغه‌مبه‌رصلی الله علیه و اله له‌ وڵامدا وتی : ئه‌گه‌ر خۆر له‌ ده‌ستی رِاستم و مانگ له‌ ده‌ستی چه‌پم دابنێن تا واز له‌م كاره‌ بێنم، قه‌بوڵا ناكه‌م، یا خوای میرو مه‌زن ئه‌م ئاینه‌ سه‌ر ئه‌خات یا له‌ پێناویدا ئه‌كوژرێم[2].

 



[1] Ù€ ته‌به‌رى، تاریخ الامم  Ùˆ الملوك  ب2ØŒ Ù„218 تا 220.ابن هشام السیره‌النبویه‌ ب1 ،ل282. ابن سعد ته‌به‌قاتىكوبراب1ØŒ Ù„199. ئبن ئه‌سیر، الكامل فی التاریخ ب2،ل63 .                                      

[2] Ù€ ته‌به‌رى، سه‌رچاوه‌ى پێشوو، ب 2ØŒ Ù„218ØŒ تا 220ØŒ ئیبن هشام، سیره‌ى نه‌به‌وى ب1ØŒ Ù„228Ùˆ287 Ùˆ313 Ùˆ 316ØŒ به‌یهه‌قى سه‌رچاوه‌ی پێشوو ب1ØŒ Ù„282ØŒ ئیبن سه‌عد، ته‌به‌قاتى كوبرِا ب1ØŒ Ù„202ØŒ تا 203ØŒ به‌لازری ئه‌نسابول ئه‌شراف، ب1ØŒ Ù„231 Ùˆ232ØŒ ئیبن ئه‌سیر،  الكامل فی تاریخ ب2ØŒ  Ù„63 Ùˆ65 سیرِه‌ى حه‌له‌بى ب1ØŒ Ù„462Ùˆ463ØŒ ئیبن كه‌سیر سیرِه‌ى نه‌به‌وى، ب1 Ù„479 بیحارِول ئه‌نوار، ب18ØŒ Ù„185.