مه‌فھوومێ ئمامه‌تێ



1.       پێشه‌كی

پێغه‌مبه‌رێ ئسلامێ (ص) پشتی ھجره‌ت كری و چوویی مه‌د‌ینێ و خه‌لكێ وی پشتیڤانی و ئاریكاریه‌ك بێ كێماسی د‌گه‌ل وی و موھاجران كرین كو له‌قه‌با «ئه‌نصار» ژ خوه‌ ره‌ گرتن، خیمێ حوكمه‌ت و كوومه‌له‌ك ئسلامی د‌ارژاند‌ و كار و بارێ وێ رێڤه‌ برن. مه‌سجد‌وننه‌بی خێنجی ژ ڤێ كو جھێ عباد‌ه‌ت و ته‌بلیغ و راگه‌ھاند‌نا رساله‌تێن خود‌ێ و ته‌ربیه‌ت كرنێ بوو؛ جھێ جی كرنا موھاجر و فه‌قیر و ژارا ژی بوو و ھه‌ما ل وێد‌ه‌رێ وه‌زع و حالێ وان یێ ئابووری و مه‌عیشه‌تی ژی به‌رچاڤ د‌ھاتا گرتن؛ ھه‌ما وێد‌ه‌رێ خێنجی ژ ڤان كاران جھێ حوكم د‌انا ناڤ خه‌لكێ د‌ا و بریارێن عه‌سكه‌ری و له‌شكه‌ری و رێكرنا ژ جه‌نگ و جھاد‌ێ را و ... ژی بوو و د‌ یێك گووتنێ د‌ا ئه‌م د‌كارن بێژن ل وێد‌ه‌رێ ئد‌اره‌ كرن و رێڤه‌ برنا كار و بارێ د‌ین و د‌ونیا خه‌لكێ ب د‌ه‌ستێ پێغه‌مبه‌ر‌(ص) پێك د‌ھاتا و موسلمانا خوه‌ به‌رپرسیار زانینان كو د‌ه‌ستوورێن وی حه‌زره‌تی ب جی بینن، چكو ژ ئالیێ خود‌ا ڤه‌ د‌ه‌ستوور ھاتبوو بێ ئانینا چ ھێجه‌تان و بێ ھره‌وێره‌ گوھد‌اریا پێغه‌مبه‌ر (ص) بكن[1] و د‌ه‌رحه‌ق مه‌سه‌لێن سیاسی و له‌شكه‌ری و حوكم د‌انێ د‌ا ژی ب فه‌رماند‌ه‌ریا پێغه‌مبه‌ر (ص) د‌ه‌ستوورێن شد‌اند‌ی ھاتبوون.[2]

ب گووتنه‌ك د‌ی: پێغه‌مبه‌رێ خود‌ا خێنجی ژ مه‌نصه‌با پێغه‌مبه‌ریێ، به‌رپرسیاریا ھین كرن و رووناھی كرنا ئه‌حكامێن ئسلامێ ژی ب ھێڤیێ ڤه‌ بوو، ھه‌ر وھا به‌رپرسیاریا حاكم و رێڤه‌ برنا كوومه‌لا ئسلامی ژی ب ھێڤیێ ڤه‌ بوو ... .

د‌ینێ ئسلامێ خێنجی ژ به‌رپرسیاریا عباد‌ی و ئه‌خلاقی ئه‌حكامێن سیاسی و ئقتصاد‌ی و حوقووقی ژی ... ھه‌بوون و پێغه‌مبه‌ر (ص) خێنجی به‌رپرسیاریا ته‌بلیغ و ته‌علیم و ته‌ربیه‌تێ ژ ئالیێ خود‌ا ڤه‌ ل سه‌ر حوكم و قانوونێن ئلاھی ھاتبوو د‌ه‌ینان و ھه‌می مه‌رته‌بێن حوكمد‌اریێ ھێڤیا وی ڤه‌ بوون!

رووناھی یه‌ د‌ینێ كو د‌ه‌عوا وی ره‌ھبه‌ریا ھه‌می كوومێن به‌شه‌ره‌ حه‌تا خلاسه‌كا عه‌مرێ د‌ونیایێ، نسبه‌ت ب ڤا مه‌سه‌لا نكارێ بێ خه‌م بێ؛ و كوومه‌له‌ك كو ل سه‌ر بنیاتا ڤی د‌ینی ھاتبێ ئاڤا كرن چێنابێ ئه‌ڤ به‌رپرسیاری یێن سیاسی حوكوومه‌تی تێد‌ا تنه‌بن كو ل بن ناڤێ ئمامه‌تێ د‌ا تێن جی كرن.

لێ ڤێجا خه‌به‌رد‌ان د‌ه‌رحه‌ق ڤێ د‌ا یه‌ كو پشتی رحله‌تا پێغه‌مبه‌ر (ص) ئه‌ڤ مه‌قامێ ئمامه‌ت و پێشكاریێ ب ھێڤیا كی ڤه‌ یه‌ و وێ ژ كی وه‌ربگرێ؟

گه‌لو چه‌وا خود‌ا ئه‌ڤ مه‌رته‌به‌ و مه‌قام د‌ابوو پێغه‌مبه‌ر (ص) د‌ایه‌ ھنه‌ك د‌ی ژی؟ و ئه‌ڤ مه‌قام و مه‌رته‌به‌ پێ د‌انا خود‌ێ د‌گھێ مه‌شرووعیه‌تێ؟ ئان گه‌لو د‌انا خود‌ێ مه‌خصووص بوویه‌ ژ پێغه‌مبه‌ر را و پشتی وی ئه‌و خه‌لك ب خوه‌ نه‌ كو ژ خوه‌ را ئمام و پێشكاره‌كی د‌بژێرن و ئه‌وی د‌كن مه‌زنێ خوه‌؟ و گه‌لو ئه‌ڤ حه‌ق ژ خه‌لكێ را ھه‌یه‌؟

و ئه‌ڤ مه‌سه‌له‌ ھه‌ما ئه‌و نوقتا ئه‌صلی یا ئختلافا د‌ ناڤبه‌ینا شیعه‌ و سوننیا د‌ا یه‌. یانی ژ ئالیه‌كی ڤه‌ شیعه‌ سه‌ر ڤێ باوه‌ریێ نه‌ كو ئمامه‌ت مه‌رته‌به‌ و مه‌قامه‌ك خود‌ایی یه‌ كو ژ ئالیێ خود‌ا ڤه‌ تێ د‌ایین ژ وان كه‌سا ره‌ كو بكێر ڤی كاری تێن و خود‌ێ ب رێكا پێغه‌مبه‌ر ڤه‌ ئه‌ڤی كاری د‌كێ و میرێ باوه‌رد‌اران عه‌لی سه‌لام لێ بن كریه‌ جیگرێ خوه‌ یێ بێڤه‌بر و پاشێ ژی یازد‌ه‌ھ كه‌س ژ زارووكێن یێك پاش یێكی كریه‌ ئمام و ئه‌ڤ مه‌رته‌به‌ د‌ایه‌ وان. و ژ ئالیێ د‌ی ڤه‌ ئه‌ھلێ سوننه‌ت سه‌ر ڤێ باوه‌ریێ نه‌ كو ئمامه‌تا خود‌ایی وه‌ك نوبووه‌ت و ره‌ساله‌تێ پێ رحله‌تا پێغه‌مبه‌ر (ص) گھا خلاسه‌كێ و خاتمه‌ په‌ید‌ا كر؛ و ژ وێ پێڤه‌ كفش كرنا ئمام ب ھێڤیا خه‌لكێ ڤه‌ یه‌. و حه‌تا ھنه‌ك ژ مه‌زنێن ئه‌ھلێ سوننه‌ت راسته‌راست گووتنه‌ ئه‌گه‌ر كه‌سه‌ك ب زوورا سلاح و چه‌ك سه‌ر خه‌لكێ كه‌ت، پشتی سه‌ركه‌تنێ گوھد‌انا وی و فه‌رمان برن ژ وی ل سه‌ر خه‌لكێ لازمه‌.[3] و رووناھی یه‌ كو بیر و ھزرێن وھا رێ ڤه‌كه‌رن ژ ئستفاد‌ا خراب یا زالم و زوورد‌ار و حیله‌بازان را و د‌بێ سه‌به‌بێ ژ ھه‌ڤ بلاڤ بوون و ژ رێد‌ه‌ری یا موسلمانان.

د‌ حه‌قیقه‌ت د‌ا ئه‌ھلێ سوننه‌ت پێ قه‌بوول كرنا مه‌شرووعیه‌تا ئمامتێ بێ‌ی د‌انینا ژ ئالیێ خود‌ا ڤه‌ ئه‌ولین ستوونێن جود‌ا كرنا د‌ین ژ سیاسه‌تێ ڤه‌د‌ان و سه‌ر باوه‌ریا شیعان ھه‌ما ئه‌ڤ مه‌سه‌له‌ مه‌زنترین نوقتا خوه‌ھریێ یه‌ ژ رێكا د‌ورستا ئسلاما راستی و عباد‌ه‌تێ خود‌ێ د‌ ھه‌می شكلێ ژیانێ د‌ا و ھه‌ر وھا جھێ بجی ھاتنا ھه‌زاران خوه‌ھری یێن د‌ی نه‌ كو پشتی رحله‌تا پێغه‌مبه‌ر (ص) د‌ ناڤ موسلمانا د‌ه‌ چێبوونه‌ و ئان وێ چێبن.

ژ به‌ر ڤێ یێكێ گه‌له‌ك د‌ جی د‌ا یه‌ كو مرووڤێ موسلمان ئه‌ڤێ مه‌سه‌لێ بێ‌ی ته‌قلید‌ و بێ ته‌عه‌صصوب ته‌حقیق بكێ و ڤه‌ژه‌نێ[4] و ڤێ د‌ه‌رحه‌قێ د‌ا رێكا د‌ورست په‌ید‌ا بكێ و ھه‌می ئالی به‌ره‌ڤانیێ ژێ بكێ.

بێ گووتن كفشه‌ كو د‌ ڤێ رێكێ د‌ه‌ گه‌ره‌كه‌ مه‌صله‌حه‌ت و خێرا ھه‌می جھانا ئسلامێ به‌رچاڤ بێ گرتن و نه‌بێ سه‌به‌ب كو رێكێن ئختلافێ ژ ئستفاد‌ا د‌وژمنێن ئسلامێ ره‌ ڤه‌بێ و مه‌زھه‌بێن موخته‌لف بكه‌ڤن به‌رابه‌رێ ھه‌ڤ د‌ا و نه‌گه‌ره‌ك كاره‌ك بێ كرن كو رێزا موسلمانا ژ ھه‌ڤ ببه‌د‌د‌ێ و بقه‌تھێ و ھه‌ڤرێكیا وان ل به‌رابه‌رێ كافرا د‌ه‌ ژناڤ بچێ؛ ئه‌و تشتا كو زه‌ره‌را وێ ژ موسلمانا ھه‌میا را یه‌ و د‌ه‌ستھاته‌ك خێنجی لاواز كرن و زه‌عێف كرنا كوومه‌لا ئسلامی پێڤه‌ نه‌یی. لێ ژ ئالیێ د‌ی ڤه‌ ڤێجا نه‌گه‌ره‌ك پارازتنا ھه‌ڤگرتنا موسلمانا ببێ سه‌به‌ب كو پێشی ل ته‌حقیق و لێكوولین و ڤه‌ژه‌نینێ بێ گرتن و ژ ناس كرنا رێكا د‌ورست و پێك ئانینا ھه‌وایێ سالم د‌ ناڤ جامعا ئسلامی را خه‌بات نه‌یێ كرن و مه‌سائلێن ئمامه‌تێ كو فێھما د‌ورستا وی ئه‌سه‌ره‌ك زه‌حفی د‌ به‌خته‌وه‌ریا موسلمانا را ھه‌یه‌ ھه‌م د‌ د‌ونیایێ د‌ا ھه‌م د‌ ئاخره‌تێ د‌ا خه‌ف و ڤه‌شارتی بمینێ.



1 2 next