مه‌Ùھوومێ ئمامه‌تێ1. پێشه‌كی
پێغه‌مبه‌رێ ئسلامێ (ص) پشتی ھجره‌ت كری Ùˆ چوویی مه‌د‌ینێ Ùˆ خه‌لكێ ÙˆÛŒ پشتیڤانی Ùˆ ئاریكاریه‌ك بێ كێماسی د‌گه‌ل ÙˆÛŒ Ùˆ موھاجران كرین كو له‌قه‌با «ئه‌نصار» Ú˜ خوه‌ ره‌ گرتن، خیمێ Øوكمه‌ت Ùˆ كوومه‌له‌ك ئسلامی د‌ارژاند‌ Ùˆ كار Ùˆ بارێ ÙˆÛŽ رێڤه‌ برن. مه‌سجد‌وننه‌بی خێنجی Ú˜ Ú¤ÛŽ كو جھێ عباد‌ه‌ت Ùˆ ته‌بلیغ Ùˆ راگه‌ھاند‌نا رساله‌تێن خود‌ێ Ùˆ ته‌ربیه‌ت كرنێ بوو؛ جھێ جی كرنا موھاجر Ùˆ Ùه‌قیر Ùˆ ژارا Ú˜ÛŒ بوو Ùˆ ھه‌ما Ù„ وێد‌ه‌رێ وه‌زع Ùˆ Øالێ وان یێ ئابووری Ùˆ مه‌عیشه‌تی Ú˜ÛŒ به‌رچاڤ د‌ھاتا گرتن؛ ھه‌ما وێد‌ه‌رێ خێنجی Ú˜ ڤان كاران جھێ Øوكم د‌انا ناڤ خه‌لكێ د‌ا Ùˆ بریارێن عه‌سكه‌ری Ùˆ له‌شكه‌ری Ùˆ رێكرنا Ú˜ جه‌نگ Ùˆ جھاد‌ێ را Ùˆ ... Ú˜ÛŒ بوو Ùˆ د‌ یێك گووتنێ د‌ا ئه‌م د‌كارن بێژن Ù„ وێد‌ه‌رێ ئد‌اره‌ كرن Ùˆ رێڤه‌ برنا كار Ùˆ بارێ د‌ین Ùˆ د‌ونیا خه‌لكێ ب د‌ه‌ستێ پێغه‌مبه‌ر‌(ص) Ù¾ÛŽÙƒ د‌ھاتا Ùˆ موسلمانا خوه‌ به‌رپرسیار زانینان كو د‌ه‌ستوورێن ÙˆÛŒ Øه‌زره‌تی ب جی بینن، چكو Ú˜ ئالیێ خود‌ا ڤه‌ د‌ه‌ستوور ھاتبوو بێ ئانینا Ú† ھێجه‌تان Ùˆ بێ ھره‌وێره‌ گوھد‌اریا پێغه‌مبه‌ر (ص) بكن[1] Ùˆ د‌ه‌رØه‌ق مه‌سه‌لێن سیاسی Ùˆ له‌شكه‌ری Ùˆ Øوكم د‌انێ د‌ا Ú˜ÛŒ ب Ùه‌رماند‌ه‌ریا پێغه‌مبه‌ر (ص) د‌ه‌ستوورێن شد‌اند‌ی ھاتبوون.[2] ب گووتنه‌ك د‌ی: پێغه‌مبه‌رێ خود‌ا خێنجی Ú˜ مه‌نصه‌با پێغه‌مبه‌ریێ، به‌رپرسیاریا ھین كرن Ùˆ رووناھی كرنا ئه‌Øكامێن ئسلامێ Ú˜ÛŒ ب ھێڤیێ ڤه‌ بوو، ھه‌ر وھا به‌رپرسیاریا Øاكم Ùˆ رێڤه‌ برنا كوومه‌لا ئسلامی Ú˜ÛŒ ب ھێڤیێ ڤه‌ بوو ... . د‌ینێ ئسلامێ خێنجی Ú˜ به‌رپرسیاریا عباد‌ی Ùˆ ئه‌خلاقی ئه‌Øكامێن سیاسی Ùˆ ئقتصاد‌ی Ùˆ Øوقووقی Ú˜ÛŒ ... ھه‌بوون Ùˆ پێغه‌مبه‌ر (ص) خێنجی به‌رپرسیاریا ته‌بلیغ Ùˆ ته‌علیم Ùˆ ته‌ربیه‌تێ Ú˜ ئالیێ خود‌ا ڤه‌ Ù„ سه‌ر Øوكم Ùˆ قانوونێن ئلاھی ھاتبوو د‌ه‌ینان Ùˆ ھه‌می مه‌رته‌بێن Øوكمد‌اریێ ھێڤیا ÙˆÛŒ ڤه‌ بوون! رووناھی یه‌ د‌ینێ كو د‌ه‌عوا ÙˆÛŒ ره‌ھبه‌ریا ھه‌می كوومێن به‌شه‌ره‌ Øه‌تا خلاسه‌كا عه‌مرێ د‌ونیایێ، نسبه‌ت ب ڤا مه‌سه‌لا نكارێ بێ خه‌م بێ؛ Ùˆ كوومه‌له‌ك كو Ù„ سه‌ر بنیاتا Ú¤ÛŒ د‌ینی ھاتبێ ئاڤا كرن چێنابێ ئه‌ڤ به‌رپرسیاری یێن سیاسی Øوكوومه‌تی تێد‌ا تنه‌بن كو Ù„ بن ناڤێ ئمامه‌تێ د‌ا تێن جی كرن. Ù„ÛŽ ڤێجا خه‌به‌رد‌ان د‌ه‌رØه‌ق Ú¤ÛŽ د‌ا یه‌ كو پشتی رØله‌تا پێغه‌مبه‌ر (ص) ئه‌ڤ مه‌قامێ ئمامه‌ت Ùˆ پێشكاریێ ب ھێڤیا ÙƒÛŒ ڤه‌ یه‌ Ùˆ ÙˆÛŽ Ú˜ ÙƒÛŒ وه‌ربگرێ؟ گه‌لو چه‌وا خود‌ا ئه‌ڤ مه‌رته‌به‌ Ùˆ مه‌قام د‌ابوو پێغه‌مبه‌ر (ص) د‌ایه‌ ھنه‌ك د‌ی ژی؟ Ùˆ ئه‌ڤ مه‌قام Ùˆ مه‌رته‌به‌ Ù¾ÛŽ د‌انا خود‌ێ د‌گھێ مه‌شرووعیه‌تێ؟ ئان گه‌لو د‌انا خود‌ێ مه‌خصووص بوویه‌ Ú˜ پێغه‌مبه‌ر را Ùˆ پشتی ÙˆÛŒ ئه‌و خه‌لك ب خوه‌ نه‌ كو Ú˜ خوه‌ را ئمام Ùˆ پێشكاره‌كی د‌بژێرن Ùˆ ئه‌وی د‌كن مه‌زنێ خوه‌؟ Ùˆ گه‌لو ئه‌ڤ Øه‌ق Ú˜ خه‌لكێ را ھه‌یه‌؟ Ùˆ ئه‌ڤ مه‌سه‌له‌ ھه‌ما ئه‌و نوقتا ئه‌صلی یا ئختلاÙا د‌ ناڤبه‌ینا شیعه‌ Ùˆ سوننیا د‌ا یه‌. یانی Ú˜ ئالیه‌كی ڤه‌ شیعه‌ سه‌ر Ú¤ÛŽ باوه‌ریێ نه‌ كو ئمامه‌ت مه‌رته‌به‌ Ùˆ مه‌قامه‌ك خود‌ایی یه‌ كو Ú˜ ئالیێ خود‌ا ڤه‌ تێ د‌ایین Ú˜ وان كه‌سا ره‌ كو بكێر Ú¤ÛŒ كاری تێن Ùˆ خود‌ێ ب رێكا پێغه‌مبه‌ر ڤه‌ ئه‌ڤی كاری د‌كێ Ùˆ میرێ باوه‌رد‌اران عه‌لی سه‌لام Ù„ÛŽ بن كریه‌ جیگرێ خوه‌ یێ بێڤه‌بر Ùˆ پاشێ Ú˜ÛŒ یازد‌ه‌ھ كه‌س Ú˜ زارووكێن یێك پاش یێكی كریه‌ ئمام Ùˆ ئه‌ڤ مه‌رته‌به‌ د‌ایه‌ وان. Ùˆ Ú˜ ئالیێ د‌ی ڤه‌ ئه‌ھلێ سوننه‌ت سه‌ر Ú¤ÛŽ باوه‌ریێ نه‌ كو ئمامه‌تا خود‌ایی وه‌ك نوبووه‌ت Ùˆ ره‌ساله‌تێ Ù¾ÛŽ رØله‌تا پێغه‌مبه‌ر (ص) گھا خلاسه‌كێ Ùˆ خاتمه‌ په‌ید‌ا كر؛ Ùˆ Ú˜ ÙˆÛŽ پێڤه‌ ÙƒÙØ´ كرنا ئمام ب ھێڤیا خه‌لكێ ڤه‌ یه‌. Ùˆ Øه‌تا ھنه‌ك Ú˜ مه‌زنێن ئه‌ھلێ سوننه‌ت راسته‌راست گووتنه‌ ئه‌گه‌ر كه‌سه‌ك ب زوورا Ø³Ù„Ø§Ø Ùˆ چه‌ك سه‌ر خه‌لكێ كه‌ت، پشتی سه‌ركه‌تنێ گوھد‌انا ÙˆÛŒ Ùˆ Ùه‌رمان برن Ú˜ ÙˆÛŒ Ù„ سه‌ر خه‌لكێ لازمه‌.[3] Ùˆ رووناھی یه‌ كو بیر Ùˆ ھزرێن وھا رێ ڤه‌كه‌رن Ú˜ ئستÙاد‌ا خراب یا زالم Ùˆ زوورد‌ار Ùˆ Øیله‌بازان را Ùˆ د‌بێ سه‌به‌بێ Ú˜ ھه‌ڤ بلاڤ بوون Ùˆ Ú˜ رێد‌ه‌ری یا موسلمانان. د‌ Øه‌قیقه‌ت د‌ا ئه‌ھلێ سوننه‌ت Ù¾ÛŽ قه‌بوول كرنا مه‌شرووعیه‌تا ئمامتێ بێ‌ی د‌انینا Ú˜ ئالیێ خود‌ا ڤه‌ ئه‌ولین ستوونێن جود‌ا كرنا د‌ین Ú˜ سیاسه‌تێ ڤه‌د‌ان Ùˆ سه‌ر باوه‌ریا شیعان ھه‌ما ئه‌ڤ مه‌سه‌له‌ مه‌زنترین نوقتا خوه‌ھریێ یه‌ Ú˜ رێكا د‌ورستا ئسلاما راستی Ùˆ عباد‌ه‌تێ خود‌ێ د‌ ھه‌می شكلێ ژیانێ د‌ا Ùˆ ھه‌ر وھا جھێ بجی ھاتنا ھه‌زاران خوه‌ھری یێن د‌ی نه‌ كو پشتی رØله‌تا پێغه‌مبه‌ر (ص) د‌ ناڤ موسلمانا د‌ه‌ چێبوونه‌ Ùˆ ئان ÙˆÛŽ چێبن. Ú˜ به‌ر Ú¤ÛŽ یێكێ گه‌له‌ك د‌ جی د‌ا یه‌ كو مرووڤێ موسلمان ئه‌ڤێ مه‌سه‌لێ بێ‌ی ته‌قلید‌ Ùˆ بێ ته‌عه‌صصوب ته‌Øقیق بكێ Ùˆ ڤه‌ژه‌نێ[4] Ùˆ Ú¤ÛŽ د‌ه‌رØه‌قێ د‌ا رێكا د‌ورست په‌ید‌ا بكێ Ùˆ ھه‌می ئالی به‌ره‌ڤانیێ Ú˜ÛŽ بكێ. بێ گووتن ÙƒÙشه‌ كو د‌ Ú¤ÛŽ رێكێ د‌ه‌ گه‌ره‌كه‌ مه‌صله‌Øه‌ت Ùˆ خێرا ھه‌می جھانا ئسلامێ به‌رچاڤ بێ گرتن Ùˆ نه‌بێ سه‌به‌ب كو رێكێن ئختلاÙÛŽ Ú˜ ئستÙاد‌ا د‌وژمنێن ئسلامێ ره‌ ڤه‌بێ Ùˆ مه‌زھه‌بێن موخته‌ل٠بكه‌ڤن به‌رابه‌رێ ھه‌ڤ د‌ا Ùˆ نه‌گه‌ره‌ك كاره‌ك بێ كرن كو رێزا موسلمانا Ú˜ ھه‌ڤ ببه‌د‌د‌ێ Ùˆ بقه‌تھێ Ùˆ ھه‌ڤرێكیا وان Ù„ به‌رابه‌رێ كاÙرا د‌ه‌ ژناڤ بچێ؛ ئه‌و تشتا كو زه‌ره‌را ÙˆÛŽ Ú˜ موسلمانا ھه‌میا را یه‌ Ùˆ د‌ه‌ستھاته‌ك خێنجی لاواز كرن Ùˆ زه‌عێ٠كرنا كوومه‌لا ئسلامی پێڤه‌ نه‌یی. Ù„ÛŽ Ú˜ ئالیێ د‌ی ڤه‌ ڤێجا نه‌گه‌ره‌ك پارازتنا ھه‌ڤگرتنا موسلمانا ببێ سه‌به‌ب كو Ù¾ÛŽØ´ÛŒ Ù„ ته‌Øقیق Ùˆ لێكوولین Ùˆ ڤه‌ژه‌نینێ بێ گرتن Ùˆ Ú˜ ناس كرنا رێكا د‌ورست Ùˆ Ù¾ÛŽÙƒ ئانینا ھه‌وایێ سالم د‌ ناڤ جامعا ئسلامی را خه‌بات نه‌یێ كرن Ùˆ مه‌سائلێن ئمامه‌تێ كو Ùێھما د‌ورستا ÙˆÛŒ ئه‌سه‌ره‌ك زه‌ØÙÛŒ د‌ به‌خته‌وه‌ریا موسلمانا را ھه‌یه‌ ھه‌م د‌ د‌ونیایێ د‌ا ھه‌م د‌ ئاخره‌تێ د‌ا خه‌٠و ڤه‌شارتی بمینێ.
|