د‌ه‌رحه‌ق ریایێ و د‌ه‌ره‌جێن وێ د‌ا



مرووڤ د‌ نه‌فسا خوه‌ د‌ا پێ د‌حه‌سھێ وه‌‌ختێ كو ته‌نێ یه‌ مه‌یلا وی ژ عباد‌ه‌ت را نینه‌، ئه‌گه‌ر ب زه‌حمه‌ت ئان گووره‌كی عه‌د‌ه‌تێ عباد‌ه‌ته‌كی ژی بكێ نه‌ ژ د‌ل و ڤیان د‌كێ؛ سه‌ر و د‌ه‌ستێ عه‌مه‌ل د‌شكێنێ و باش و د‌ورست ئه‌وێ ب جی ناینێ. لێ د‌ه‌ما د‌ ناڤ مزگه‌فت و جماعه‌تا د‌ا بێ و به‌ر چاڤێ گشتیا خه‌لكێ د‌ه‌ست تاڤێژتێ، ب كه‌یف و شاھی و د‌لخوه‌شی د‌كێ؛ د‌خازێ سه‌جد‌ه‌ و روكووعێن وی د‌رێژ بن و باش سوننه‌تان بكێ و شه‌رت و روكنێن وێ ب جیھاتی بێ د‌یتن. ئه‌گه‌ر مرووڤ ھنه‌كی مولته‌فت بێ و ژ نه‌فسا خوه‌ بپرسێ، وێ د‌اڤا خوه‌ ب رێكه‌ك موقه‌د‌د‌ه‌س ڤه‌ د‌ه‌ینێ و بێژێ ئه‌ڤاھه‌ ژ به‌ر وێ یه‌ چكو خێرا عباد‌ه‌تێ د‌ مزگه‌فت و جه‌ماعه‌تێ د‌ا پتره‌ له‌ومانێ تو ب كه‌یف و شاھی یی. ئان ئه‌گه‌ر نه‌ د‌ مزگه‌فت و جه‌ماعه‌تێ د‌ا بێ، وێ بێژیێ: باشه‌ مرووڤ عه‌مه‌لێ خوه‌ ل به‌ر چاڤێن خه‌لكێ باش و ب جی پێك بێنێ د‌ا كو خه‌لك مرووڤ ژ خوه‌ را بكن د‌ه‌رس و ئه‌و ژی عه‌مه‌لێن خوه‌ باش بكن و د‌یند‌اری یا وان پتر ببێ. ب ھه‌ر وه‌سیلا ھه‌بێ مرووڤ د‌خاپینێ. ئه‌ڤ كه‌یف و شاھی ژ نه‌خوه‌شیا د‌ل پێڤه‌ نه‌ تشته‌ك د‌ی یه‌ كو سه‌ر مرووڤ د‌ا تێ و ئه‌و خوه‌ د‌ورست و سالم د‌بینێ و ئێد‌ی ل د‌ه‌رمان كرنا خوه‌ ژی ناگه‌رھێ. نه‌خوه‌ش، كو خوه‌ سالم بزانێ ئێد‌ی ھێڤید‌اریا سه‌لامه‌تیێ ژێرا نینه‌.

ژارێ به‌له‌نگاز د‌ ناڤد‌ه‌یێ خوه‌ د‌ا د‌خازێ عه‌مه‌لێ خوه‌ نیشا خه‌لكێ بد‌ێ و ئه‌و بخوه‌ ژێ بێ خه‌به‌ره‌. و به‌لكی گونه‌ھ د‌ قالبێ عباد‌ه‌ت د‌ا د‌كێ و خوه‌ نیشاند‌انێ د‌كێ د‌ قالبێ به‌رفره‌ھ كرنا د‌ین د‌ا. ھه‌رچه‌ند‌ كرنا سوننه‌تان د‌ حالێ تنێكیێ د‌ا سوننه‌ته‌، چره‌ نه‌فس د‌خازێ د‌ائم ناڤ خه‌لكێ د‌ا ب جی بێنێ؟ ناڤ خه‌لكێ د‌ا ژ طرسا خود‌ێ ژ د‌ل د‌گری، لێ تنێكی چقا خوه‌ د‌شد‌ێنێ ژی قه‌ت چاڤێ وی شل و طه‌ر نابن! چ بوویه‌ كو د‌ ناڤ خه‌لكێ د‌ا طرسا ژ خود‌ێ چێد‌بێ؟ د‌ شه‌ڤێن قه‌د‌ر د‌ا؛ ناڤ جه‌ماعه‌تێن چه‌ند‌ ھه‌زار نه‌فه‌ری د‌ا گرین و ئاھ‌ و نالینا وێ بلند‌ه‌؛ صه‌د‌ ره‌كعه‌ت نمێژ و جه‌وشه‌نا كه‌بیره‌ و صه‌غیره‌ و چه‌ند‌ جزووكێن قورئانێ د‌خوینێ و قه‌ت وه‌ستھان ژێرا نینه‌، لێ د‌ وه‌ختێ تنێكیێ د‌ا نكارێ د‌ه‌ھ ره‌كعه‌تا بكێ و پشتا وی تێشێ! ئه‌گه‌ر كارێ مرووڤ ژ رازی بوونا خود‌ا را ئان ژ نازل بوونا ره‌حمه‌تێ ئان ژ طرسا جه‌ھنه‌مێ و ئان ژ شه‌وقا بھشتێ را یه‌ چره‌ د‌لێ وی د‌خازێ چ كارێ كو د‌كێ خه‌لك مه‌د‌ح و په‌صنێ وی بد‌ن؟ گوھێ وی ل د‌ه‌ڤێ خه‌لكێ یه‌ و د‌لێ وی ل بال وا یه‌، د‌ا ببینێ كی مه‌د‌حێ وی د‌كێ و په‌صنێ وی د‌د‌ێ؛ ئه‌ڤ حه‌جی چقا مرووڤه‌ك د‌ورسته‌! د‌ د‌ان و سطاند‌نا د‌ا ھه‌ر وصا. ئه‌گه‌ر مه‌خسه‌د‌ خود‌ا یه‌، ئه‌ڤ زێد‌ه‌گاڤی چنه‌؟ ئه‌گه‌ر بھشت و جه‌ھنه‌مێ تو بال عه‌مه‌ل ڤه‌ بری، نخوه‌ ئه‌ڤ حه‌زكرن چ د‌بێژێ؟ مولته‌فت به‌ كو ئه‌ڤ حوبب ژ د‌ارا كووتی و خه‌بیسا ریایێ یه‌. وه‌لحاصل چقا ژ ته‌ بێ، خوه‌ د‌ورست بكه‌ و خوه‌ ژ ڤان حوبب و حه‌زكرنا ڤاله‌ و خوه‌ری بكه‌.

د‌ ڤی مه‌قامی د‌ا ئه‌زێ ته‌نبیھا گووتنه‌كی بد‌م: ئه‌و ژی ئه‌ڤه‌ كو ھه‌ر یێك ژ ڤان صفه‌تێن نه‌فسانی چ مه‌له‌كاتێن قه‌نج و چ خراب، د‌ه‌ره‌جه‌ و مه‌رته‌بێن زه‌حفی ژێرا ھه‌نه. گه‌له‌ك جاران چێد‌بێ یێك ژ وان مه‌رته‌بان د‌ وه‌صف د‌انا د‌ قه‌نجیێ د‌ا و به‌ری كرنا د‌ خرابیێ د‌ا تایبه‌تێ عارف و وه‌لی یێن خود‌ێ بێ و خه‌لكێن د‌ی گووره‌كی د‌ه‌ره‌جه‌ و مه‌رته‌با كو ھه‌یین، ئه‌و صفه‌ت كو ژ د‌ه‌ستا یێكێ را كێماسی یه‌ ژ وان را نه‌ كێماسی بێ؛ به‌لكی ب ئاوایه‌كی كه‌مال ژی بێت حه‌سابێ. ھه‌ر وھا چێد‌بێ كو حه‌سه‌ناتێن و باشی یێن ڤێ د‌ه‌ستێ، نه‌باشی و سه‌ییئاتێن د‌ه‌ستا د‌ی بێن حه‌سابێ. یێك ژ وان ریا یه‌ كو ئه‌ڤ خه‌به‌رد‌انا مه‌ د‌ه‌رحه‌قێ وێ د‌ا یه‌. خولووص و د‌لپاكی د‌ ھه‌می د‌ه‌ره‌جێن خوه‌ د‌ا ژ تایبه‌تیێن وه‌لی یێن خود‌ا یه‌ و یێن د‌ی د ‌وێ د‌ا نه‌ شریكن. و ناڤكرنا خه‌لكێ ب مه‌رته‌به‌یه‌ك یا وێ گووره‌كی مه‌رته‌به‌ و د‌ه‌ره‌جا كو ھه‌یین نه‌قص و كێماسی یا وان نینه‌ و زه‌ره‌رێ ناگھێنێ ئیمان و ئخلاصا وان. مه‌سه‌لا: نه‌فسا خه‌لكێ ب حه‌سه‌ب سرووشتا وان د‌خازێ كو باشیێن وان ل بال خه‌لكێ ئه‌شكه‌ره‌ ببن، ھه‌رچه‌ند‌ خێران ژ ئه‌شكه‌ره‌ بوونێ را ناكن، لێبه‌لێ نه‌فسا وان ب ڤێ حه‌زكرنێ ڤه‌ ھاتیه‌ گرێد‌ان و ل سه‌ر وێ نژنیه‌، ئه‌ڤاھه‌ نابێ سه‌به‌بێ پووچ بوونا عه‌مه‌ل و نابێ شرك و نفاق و كوفر، ھه‌رچه‌ند‌ ژ وه‌لیان را نه‌قس و كێماسی حه‌ساب د‌بێ و د‌ بیر و ھزرا وه‌لی و عارفێ بالله‌ د‌ا شرك و نفاقه‌. و د‌وور بوونا ژ موطله‌قێ شركێ، ھه‌ر وھا ئخلاصا ھه‌می ئالی و ب ھه‌می مه‌رته‌بان ڤه‌ مه‌رته‌به‌ و مه‌قامێ یێكێ یه‌ ژ ئه‌ولیا را و ژ بونا وان مه‌قام و مه‌رته‌بێن د‌ی ژی ھه‌نه‌ كو ئه‌ڤ د‌ه‌ر نه‌ جھێ خه‌به‌رد‌انا ژ وا یه‌. ئه‌ڤاھه‌ كو ئمامێن پاك گووتین: «عباد‌ه‌تێ مه‌ عباد‌ه‌تێ ئه‌حرار و ئازامێرا یه‌»، یانی نه‌ ژ شه‌وقا بھشتێ را و نه‌ ژ طرسا ئاگرێ جه‌ھنه‌مێ یه‌، [25] ژ مه‌قاماتێن وان یێن مه‌عموولی و مه‌رته‌با یێكێ یا ولایه‌تێ یه‌. وان د‌ عباد‌ه‌تا د‌ه‌ ئه‌و حاله‌ت ھه‌نه‌ كو ئه‌م و ھوون نكارن فێھم ژی بكن.

پێ ڤێ یا ته‌ گوھلێ بویی، كفش بوو كو ل ھه‌ڤ ئانینا ڤان د‌و حه‌د‌یسان چه‌وا چێد‌بێ؛ حه‌د‌یسا بووریی كو ژ ره‌سوولێ خود‌ێ و میرێ باوه‌رد‌اران (صلوات الله‌ علیھما) و حه‌د‌یسا د‌ی كو «زوراره‌» ژ حه‌زره‌تێ ئه‌بی جه‌عفه‌ر (علیه‌ السلام) نه‌قل د‌كێ. حه‌د‌یس ئه‌ڤه‌:

زوراره‌ د‌بێژێ: من د‌ه‌رحه‌ق كه‌سه‌كی د‌ا كو خێره‌كی د‌كێ ڤێجا د‌ه‌ما كه‌سه‌ك ب وێ خێرێ د‌حه‌سێ ب د‌یتنا وی كه‌یفخوه‌ش د‌بێ، ژ ئمام باقر (س) پرسیار كر، ئه‌وی كه‌ره‌م كر: «ئه‌گه‌ر وی كاری ژ د‌یتنا خه‌لكێ را نه‌كێ تشته‌ك نابێ (چلێ نایێ)، كه‌س نینه‌ كو نه‌خازێ باشیا وی ل بال خه‌لكێ ئه‌شكه‌ره‌ ببێ».[26]

د‌ یێك ژ ڤان د‌و حه‌د‌یسا د‌ا حه‌زكرنا په‌صن د‌انێ بوویه‌ نیشانا ریایێ و د‌ یا د‌ی د‌ا گووتیه‌ كو چلێ نایێ مرووڤ ب ئه‌شكه‌ره‌ بوونا باشیێ كه‌یفخوه‌ش و شاھی ببێ. ئه‌ڤاھه‌ ژ به‌ر ئختلاف و نه‌وه‌ك یێك بوونا مه‌رته‌به‌ و د‌ه‌ره‌جا یه‌. ئاوایه‌ك د‌ی ژ یێ ل ھه‌ڤ ئانینا ڤان د‌و حه‌د‌یسان ھه‌یه‌ لێ ئه‌م ژێ د‌ه‌رباز بوون.

ته‌تممه‌: سومعه‌

بزانه‌ كو سومعه‌ ژی ژ د‌ارا خه‌بیسا ریایێ یه‌. ئه‌و ژی ئه‌ڤه‌ كو مرووڤ خه‌صله‌تێن خوه‌ بگھێنێ گوھێ خه‌لكێ د‌ا كو مه‌شھوور ببێ و د‌لان ب ئالیێ خوه‌ ڤه‌ بكێشێ. و ژ به‌ر ڤێ یێكێ مه‌ ژ وان جد‌ا جد‌ا خه‌به‌ر نه‌د‌ا و مه‌ د‌ به‌حسا ریایێ د‌ا ژ وێ خه‌به‌ر د‌ا.

 



[1] - ئوصوولا كافی، ج٢، ص ٢٩٣، كتێبا ئیمان و كوفر، بابه‌تێ ریایێ، حه‌د‌یس ٣



back 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 next