غه‌زه‌ب كلید‌ا ھه‌می خرابیا یه‌Øه‌زره‌تێ ئمام صاد‌ق (سه‌لامێن خود‌ێ Ù„ÛŽ بن) د‌بێژێ، من Ú˜ بابێ خوه‌ Ø³Ù‡â€ŒØ ÙƒØ± گووت: «مرووڤه‌ك چوولی ھات بال پێغه‌مبه‌ر (صه‌لات Ùˆ سه‌لام Ù„ سه‌ر ÙˆÛŒ Ùˆ ئالێ ÙˆÛŒ بن) Ùˆ گووتێ: ئه‌ز Ù„ چوولێ روود‌نێم، ڤێجا خه‌به‌رد‌انه‌ك كورت Ùˆ پر مه‌عنه‌ Ú˜ من را بێژه‌. پێغه‌مبه‌ر (صه‌لات Ùˆ سه‌لام Ù„ سه‌ر ÙˆÛŒ Ùˆ ئالێ ÙˆÛŒ بن) گووتێ: «ئه‌ز ئه‌مرێ ته‌ د‌كم كو غه‌زه‌ب ته‌ نه‌گرێ». مێركێ چوولی سێ جاران ئه‌ڤ گووتن Ú˜ ره‌سوولێ خود‌ێ را د‌وجاره‌ كر Ùˆ پشتی Ú¾Ù†Ú¯ÛŽ Ú¯ÙˆÚ¾ÛŽ خوه‌ سه‌ر خوه‌ د‌اد‌ا Ùˆ Ú˜ خوه‌ را گووت ئێد‌ی ئه‌ز Ú˜ÛŽ ناپرسم، پێغه‌مبه‌رێ خود‌ێ Ú˜ باشیا من پێڤه‌ ناخازێ». Øه‌زره‌تێ ئمام صاد‌ق (سه‌لامێن خود‌ێ Ù„ÛŽ بن) د‌بێژێ، بابێ من ھه‌ر وھا د‌گووتا: «چ تشت Ú˜ غه‌زه‌بێ د‌ژوارتره‌؟ غه‌زه‌ب مرووڤ د‌گرێ ڤێجا كه‌سه‌كی د‌كوژێ كو خود‌ێ خوونا ÙˆÛŒ Øه‌رام كری Ùˆ توھمه‌تێ Ù„ ژنا موØصنه‌ د‌د‌ێ». پشتی كو مرووڤێ عاقل د‌ Øالێ سوكوونه‌تا نه‌Ùسێ Ùˆ ته‌مری بوونا غه‌زه‌بێ د‌ا خرابیێن غه‌زه‌بێ Ùˆ باشیا د‌اخارنا غه‌زه‌بێ، د‌ا عه‌قلێ خوه‌، لازمه‌ Ú˜ بونا خوه‌ قه‌تعی بكێ كو ب Ú† كول Ùˆ Øالێ ھه‌یی، ب Ú† زه‌Øمه‌تێ بێ، ئاگرێ غه‌زه‌با خوه‌ بته‌مرێنێ Ùˆ Ú˜ د‌لێ خوه‌ ھلكێ Ùˆ د‌ل Ú˜ Ú¤ÛŽ تاریتی Ùˆ قرێژێ بشوو. ئه‌ڤ كار Ù¾ÛŽ ھنه‌كی خه‌باتا به‌رڤاژیێ خوه‌ستا نه‌Ùسێ Ùˆ Ùكرینا د‌ عاقبه‌تا كاران د‌ا Ùˆ شیره‌ت كرنا نه‌Ùسێ چێد‌بێ. چه‌وا كو مرووڤ د‌كارێ ھه‌می مه‌له‌كاتێن خراب Ùˆ ئه‌خلاقێن پیس Ú˜ نه‌Ùسێ بشوو Ùˆ د‌ه‌رێنێ Ùˆ ھه‌می ئه‌خلاقێن قه‌نج Ùˆ مه‌له‌كاتێن Øه‌سه‌نه‌ د‌ د‌ل د‌ا د‌ه‌ینێ Ùˆ بێخێ ناڤ Ø±ÙˆÙˆØ Ø±Ø§ Ùˆ Ù¾ÛŽ وان Ø±ÙˆÙˆØ Ø¨Ø®Ù‡â€ŒÙ…Ù„ÛŽÙ†ÛŽ. ڤه‌بر: د‌ه‌رØه‌ق عه‌لاج Ùˆ د‌ه‌رمان كرنا غه‌زه‌بێ د‌ا یه‌ Ú˜ د‌ه‌رمان كرنا غه‌زه‌بێ د‌ Øالێ Ùوورینێ د‌ا Ú˜ÛŒ چارا علمی Ùˆ عه‌مه‌لی ھه‌یه‌. رێكا علمی ئه‌وه‌ كو مرووڤ د‌ وا تشتێن ھاتین گووتن د‌ا بÙكرێ، كو ئه‌و بخوه‌ Ú˜ÛŒ Ú˜ رێكێن د‌ه‌رمان كرنا عه‌مه‌لی یه‌ د‌ Ú¤ÛŒ Øالی د‌ا. ئه‌ما عه‌لاجا عه‌مه‌لی: یا موھم به‌ر زڤراند‌نا نه‌Ùسێ یه‌ د‌ د‌ه‌ستپێكا په‌ید‌ابوونا ÙˆÛŽ د‌ا، چكو ئه‌ڤ ھێز Ú˜ÛŒ وه‌ك ئاگر ÙƒÛŽÙ… ÙƒÛŽÙ… خوه‌ش Ùˆ گه‌ش د‌بێ، Øه‌تا به‌ره‌و زێد‌اھی د‌چێ Ùˆ ته‌نوورا ÙˆÛŽ گه‌رم د‌بێ Ùˆ پێتا ÙˆÛŽ خوه‌ش د‌بێ Ùˆ ئختیارێ Ú˜ مرووڤ د‌گرێ Ùˆ رووناھیا عه‌قل Ùˆ ئیمانێ Ùˆ چرا یا د‌ورستیێ د‌ته‌مرێنێ Ùˆ مرووڤ بێچاره‌ Ùˆ زه‌لیل د‌كێ. گه‌ره‌كه‌ مرووڤ ھای Ú˜ÛŽ ھه‌بێ Øه‌تا پێتا ÙˆÛŽ گه‌ش نه‌بوویی ب ئاوایه‌كی به‌رێ ÙˆÛŽ بزڤرێنێ. ئان چوونا Ú˜ ÙˆÛŒ جھێ بوویی سه‌به‌بێ چێبوونا غه‌زه‌بێ Ùˆ ئان Ú˜ÛŒ Ù¾ÛŽ گوھه‌راند‌نا ÙˆÛŒ Øالێ ئه‌و تێد‌ا؛ مه‌سه‌لا، ئه‌گه‌ر رونشتیه‌، رابێ Ùˆ ئه‌گه‌ر Ú˜ پیا یه‌، روونێ، ئان Ú˜ÛŒ ب زكرێ خود‌ێ ڤه‌ مژوول ببێ _Øه‌تا ھنه‌ك زكرێ خود‌ێ د‌ Øالێ غه‌زه‌بێ د‌ا Ùه‌رز زانن_[14] ئان Ú˜ÛŒ خوه‌ ب كارێن د‌ی ڤه‌ مژوول بكێ. د‌ ھه‌ر Øال Ùˆ كاری د‌ا د‌ د‌ه‌سپێكێ د‌ا Ù¾ÛŽØ´ÛŒ گرتنا Ù„ ÙˆÛŽ سه‌ھل Ùˆ رØه‌ته‌. Ùˆ ئه‌ڤ د‌و د‌ه‌ستھات ژێرا ھه‌نه‌: یێك ئه‌ڤه‌ كو د‌ ÙˆÛŽ بێھنێ د‌ا نه‌Ùسێ ساكن Ùˆ رØه‌ت د‌كێ Ùˆ پێتا غه‌زه‌بێ د‌ته‌مرێنێ؛ یا د‌ی ئه‌وه‌ كو د‌بێ سه‌به‌بێ موعالجه‌ Ùˆ د‌ه‌رمان كرنا بنیاتی یا نه‌Ùسێ. ئه‌گه‌ر د‌ه‌مه‌كی مرووڤ ھای Ú˜ خوه‌ بمینێ Ùˆ گه‌ل نه‌Ùسێ ب Ú¤ÛŒ ئاوایی معه‌مله‌ت بكێ، ب ته‌مامی ÙˆÛŽ Øال بێ گوھه‌رین Ùˆ به‌ره‌و ئعتد‌ال بچێ. د‌ Øه‌د‌یسا شه‌ریÙا كاÙیێ د‌ا ب ھنه‌ك Ú˜ ڤان مه‌عنا ئشاره‌ت ھاتیه‌ كرن. Øه‌زره‌تێ ئمام باقر (سه‌لامێن خود‌ێ Ù„ÛŽ بن) كه‌ره‌م كر: «براستی ئه‌ڤ غه‌زه‌ب بزووتكه‌ك ئاگره‌ Ú˜ شه‌یتان كو د‌ د‌لێ ئاد‌ه‌می د‌ا ھلد‌بێ؛ د‌ه‌ما غه‌زه‌ب یێك Ú˜ ھه‌وه‌ د‌گرێ، چاڤێ ÙˆÛŒ صوور د‌بن Ùˆ ره‌یێن ستویێ ÙˆÛŒ د‌وه‌رمن Ùˆ شه‌یتان د‌كه‌ڤێ تێد‌ا. ڤێجا ئه‌گه‌ر كه‌سه‌ك Ú˜ ھه‌وه‌ د‌ه‌رØه‌ق خوه‌ د‌ا Ú˜ ÙˆÛŽ یێكێ ترسیا، بلا روونێ سه‌ر عه‌رد‌ێ، چكو Ú¾Ù†Ú¯ÛŽ پیساتیا شه‌یتان Ú˜ ÙˆÛŒ د‌چێ».[15] راوی د‌بێژێ لبال Øه‌زره‌تێ باقر (سه‌لامێن خود‌ێ Ù„ÛŽ بن) به‌Øسا غه‌زه‌بێ ھات كرن، ئه‌وی كه‌ره‌م كر: «غه‌زه‌ب كه‌سه‌كی د‌گرێ، ڤێجا رازی نابێ Øه‌تا بچێ جه‌ھنه‌مێ (یانی غه‌زه‌با ÙˆÛŒ ناسه‌كنێ Øه‌تا ئه‌وی ببێ جه‌ھنه‌مێ). ڤێجا Øه‌چی كه‌سێ Ú˜ ھنه‌كا كه‌ت غه‌زه‌بێ، ئه‌گه‌ر راوه‌ستایی یه‌ بلا د‌ جی د‌ا روونێ، چكو ئه‌و كار پیساتیا شه‌یتان ژناڤ د‌بێ. Ùˆ Øه‌چی كه‌سێ Ú˜ مرووڤێ خوه‌ غه‌زه‌بگرتی بوو، بلا خوه‌ نێزیكێ ÙˆÛŒ بكێ Ùˆ د‌ه‌ستێ خوه‌ پێڤه‌ بێنێ، چكو د‌ه‌ما مرووڤێ مرووڤ د‌ه‌ستا سه‌ر مرووڤ د‌ا بێنێ رØه‌ت د‌بێ».[16] Ú˜ Ú¤ÛŽ Øه‌د‌یسا شه‌ری٠د‌و د‌ه‌رمانێن علمی Ú˜ د‌ه‌مێ ئه‌شكه‌ره‌ بوونا غه‌زه‌بێ را تێن د‌ه‌ست: یێك گشتی، یانی روونشتن Ùˆ گوھازتن Ùˆ گوھه‌رینا Øال، چه‌وا د‌ Øه‌د‌یسا د‌ی د‌ا ھاتی، ئه‌گه‌ر روونشتی غه‌زه‌بێ گرت بلا رابێ. [17] Ùˆ ب رێكا عاممه‌ یێ ڤه‌ روایه‌ت بوویه‌: د‌ه‌ما ره‌سوولێ خود‌ێ (صه‌لات Ùˆ سه‌لام Ù„ سه‌ر ÙˆÛŒ Ùˆ ئالێ ÙˆÛŒ بن) غه‌زه‌بێ د‌گرتا ئه‌گه‌ر سه‌ر پیا بوویا روود‌نشتا Ùˆ ئه‌گه‌ر روونشتی بوویا خوه‌ سه‌ر پشتێ د‌رێژ د‌كرا Ùˆ كه‌ربا ÙˆÛŒ د‌اتانیا.[18] Ùˆ یا د‌ی عه‌لاجا تایبه‌ت د‌ه‌رØه‌ق ئه‌رØام Ùˆ ئه‌قره‌بان د‌ا، كو ئه‌گه‌ر ئه‌قره‌بایه‌ك د‌ه‌رØه‌ق مرووڤێ خوه‌ د‌ا غه‌زه‌بێ گرت، بلا د‌ه‌ستێ خوه‌ پێڤه‌ بێنێ، ÙˆÛŽ غه‌زه‌با ÙˆÛŒ د‌اكه‌ڤێ. ئه‌ڤ موعالجا غه‌زه‌بگرتی یه‌ Ú˜ ÙˆÛŒ بخوه‌ را. Ù„ÛŽ ڤێجا ئه‌گه‌ر ھنه‌ك د‌ی بخازن د‌ Øالێ غه‌زه‌بێ د‌ا ئه‌وی موعالجه‌ Ùˆ د‌ه‌رمان بكن، ئه‌گه‌ر د‌ د‌ه‌ستپێكێ د‌ا بێ ب ئاوایه‌ك علمی ئان عه‌مه‌لی یێ ھاتی گووتن، چێد‌بێ چاره‌ ژێرا بێ د‌یتن، Ù„ÛŽ ئه‌گه‌ر د‌ژوار Ùˆ پێتا ÙˆÛŽ گه‌ش بوو، شیره‌ت كرن نه‌تیجه‌یه‌ك به‌رڤاژی د‌د‌ێ. Ùˆ عه‌لاجا ÙˆÛŽ د‌ Ú¤ÛŒ Øالی د‌ا گه‌له‌ك زه‌Øمه‌ته‌، ئللا Ù¾ÛŽ ترساند‌نا كه‌سه‌كی كو Øه‌سابێ Ú˜ÛŽ د‌بێ Ùˆ Ú˜ÛŽ د‌ترسھێ. چكو ئه‌شكه‌ره‌ بوونا غه‌زه‌بێ د‌ به‌رابه‌رێ وا كه‌سا د‌ا یه‌ كو مرووڤ خوه‌ Ú˜ وان خورتتر ببینێ ئان ÙƒÛŽÙ…ÛŽ ÙƒÛŽÙ… خورتی یا خوه‌ قاسی وان ببینێ، Ù„ÛŽ د‌ به‌رابه‌رێ یێ Ú˜ خوه‌ خورتتر د‌ا غه‌زه‌ب ئه‌شكه‌ره‌ نابێ، به‌لكی كه‌لھانا خوونێ د‌ د‌ل د‌ا د‌بێ سه‌به‌بێ گوریه‌ك ناڤد‌ه‌یی Ùˆ د‌ باتن د‌ا د‌مینێ Ùˆ تێ زێند‌ان كرن Ùˆ د‌بێ كول Ùˆ خه‌م Ùˆ د‌ د‌ل د‌ا د‌مینێ. نخوه‌ عه‌لاجا Øالێ د‌ژواریا غه‌زه‌بێ Ùˆ Ùوورینا ÙˆÛŽ كاره‌ك گه‌له‌ك ب زه‌Øمه‌ت Ùˆ د‌ژواره‌. خود‌ێ مه‌ Ú˜ÛŽ بپارێزێ. ڤه‌بر: د‌ه‌رØه‌ق عه‌لاجا غه‌زه‌بێ د‌ا یه‌ Ù¾ÛŽ راكرنا سه‌به‌بان Ú˜ موعالجه‌یێن ئه‌ساسی یێن غه‌زه‌بێ ھلكرن Ùˆ د‌ه‌رانینا ماد‌د‌ا ÙˆÛŽ یه‌؛ Ù¾ÛŽ راكرنا سه‌به‌بێن كو ئه‌وێ گه‌ش د‌كن. Ùˆ ئه‌و گه‌له‌كن كو ئه‌مێ Ú˜ ھنه‌كا باخڤین كو موناسبێ Ú¤ÛŽ كتێبێ نه‌.
|