غه‌زه‌ب كلید‌ا ھه‌می خرابیا یه‌



یێك ژ وان حوببا نه‌فسێ یه‌، كو ژ حه‌ز كرنا مال و مه‌قام و مه‌زناھی و به‌رفره‌ھ كرنا قود‌ره‌تێ چێد‌بێ، ب ئاوایه‌ك گشتی ئه‌ڤێنھه‌ د‌بن سه‌به‌بێ گه‌ش كرنا ئاگرێ غه‌زه‌بێ. چكو ئه‌ڤ لبال خه‌لكێ گه‌له‌ك موھممن و د‌ د‌لێ وان د‌ا جی گرتنه‌، ڤێجا ئه‌گه‌ر بچه‌كی رابه‌ر ببن ئان ئحتمالا رابوون و رابه‌ریێ بێ د‌ایین، غه‌زه‌ب تێ وی د‌گرێ و ئێد‌ی نكارێ خوه‌ كونتورول بكێ و ته‌مه‌ع و كولبووتی و حرص و خرابیێن د‌ی كو ژ حه‌زكرنا نه‌فس و مه‌قام چێد‌بن د‌ د‌لێ وی د‌ا جی د‌گرێ و ھه‌فسار ژ د‌ه‌ست وی د‌ه‌رتێنێ و كارێ نه‌فسێ ژ د‌ه‌ستێ عه‌قل و شه‌رعێ د‌ستێنێ. لێ ئه‌گه‌ر حه‌زكرنا وی نه‌ د‌ژوار بێ، كێمتر ئه‌ھه‌ممیه‌تێ د‌د‌یێ و نه‌فس ساكن و رحه‌ت د‌بێ و مرووڤ بێ زه‌حمه‌ت ل به‌رابه‌رێ نه‌خوه‌شیان د‌ا صه‌بر د‌كێ و بێ جی و زێد‌ه‌یێ ژ حه‌د‌ ناكه‌ڤێ غه‌زه‌بێ. و ئه‌گه‌ر حه‌زكرنا د‌ونیایێ ژ د‌لێ وی ھات ھلكرن و ئه‌ڤ ماد‌د‌ا فاسد‌ كووكبر بوو، وێ ھه‌می مه‌فاسد‌ و خرابی ژ د‌ل د‌ه‌ركه‌ڤن و كووچ بكن و ھه‌می ئه‌خلاقێن قه‌نج و باش بكه‌ڤن ناڤ مه‌مله‌كه‌تێ رووح د‌ا و جی بگرن.

سه‌به‌به‌ك د‌ی كو غه‌زه‌بێ ھلتێخێ ئه‌وه‌ كو مرووڤ غه‌زه‌بێ و خرابیێن وێ كو ژ مه‌زنترین پیساتی و رزیله‌تیا یه‌ ژ به‌ر جه‌ھل و نه‌زانیێ كه‌مال حه‌ساب بكێ و گومان بكێ كو ژ باشیا یه‌. چه‌وا كو ھنه‌ك نه‌زان ئه‌وێ جه‌ساره‌ت و شوجاعه‌ت و شه‌ھامه‌ت و مه‌زناھی حه‌ساب د‌كن و په‌صنێ خوه‌ د‌د‌ن و مه‌د‌حێ خوه‌ د‌كن كو مه‌ وھا وھا كر. و شوجاعه‌ت و جه‌ساره‌تێ كو ژ مه‌زنترین صفه‌تێ باوه‌رد‌ارا یه‌ و ژ صفه‌تێن باشه‌، گه‌ل ڤی صفه‌تێ موھلك و پیس تێكه‌ل د‌كن.

نھا گه‌ره‌كه‌ بێ زانین كو جه‌ساره‌ت تشته‌كه‌ خێنجی ژ وێ؛ مووجبات و مه‌باد‌ی و ئه‌سه‌ر و تایبه‌تی یێن وێ ژ یێن ڤێ ره‌زیلێ جود‌ا نه‌. مه‌بد‌ه‌ء و ژێد‌ه‌رێ شوجاعه‌تێ، قووه‌تا نه‌فس و سوكوونه‌تا وێ و ئعتد‌ال و ئیمان و كێم زانینا د‌ونیایێ و خه‌ملا وێ یه‌. لێ غه‌زه‌ب ژ زه‌عێفیا نه‌فسێ و قه‌له‌ق و ته‌زه‌لزولا وێ و سستیا ئیمانێ و نه‌د‌ورستیا مه‌زاجا رووح و حه‌ز كرنا ژ د‌ونیایێ و موھم زانینا وێ و ترسا ژ د‌ه‌ست د‌انا خوه‌شیێن نه‌فسانی چێد‌بێ. ژ به‌ر ڤێ یێكێ ئه‌ڤ ئه‌خلاقێ پیس ژ زه‌لاما پتر د‌ ژنا د‌ا ھه‌یه‌. و شوجاعه‌ت و جه‌ساره‌ت به‌رڤاژیێ وێ یه‌. و كه‌سێن ئه‌خلاق پیس ژ یێن باش ئه‌خلاق زووتر د‌كه‌ڤن غه‌زه‌بێ؛ چه‌وا كو تێ د‌یتن به‌خیل ژ یێن د‌ی زووتر غه‌زه‌بگرتی د‌بێ و غه‌زه‌با وی د‌ژوارتره‌ ئه‌گه‌ر مال و مه‌نالێ وی بكه‌ڤێ به‌ر ته‌عه‌رروزێ.

ئه‌ڤ د‌ه‌رحه‌ق سه‌به‌ب و مه‌باد‌ی یێن شوجاعه‌ت و غه‌زه‌بێ. ڤێجا د‌ ئه‌سه‌ران د‌ا ژی نه‌وه‌ك ھه‌ڤن: مرووڤێ غه‌زه‌بگرتی د‌ حالێ د‌ژواریا غه‌زه‌بێ د‌ا وه‌ك د‌ینێن حێچ و حه‌یوانێن د‌رند‌ه‌ و ھار، بێ‌ی مولاحزا د‌ كاران د‌ا و بێ‌ی فكر كرن ھجووم و ھێرشێ د‌بێ و كار و عه‌مه‌لێن بێ ئوصوول و پیس ژێ چێد‌بن، ھای ژ زمان و د‌ه‌ست و پی و ئه‌ند‌امێن خوه‌ نینه‌؛ ئه‌وقاس چاڤ و لێھڤ و د‌ه‌ڤێ خوه‌ بێمه‌رێس و كرێت د‌كێ و مقامووكا ژ خوه‌ چێد‌كێ كو ئه‌گه‌ر د‌ وی حالی د‌ا ئاینه‌كی بد‌ن د‌ه‌ست وی و ئه‌و وی حالێ خوه‌ ببینێ وێ ژ به‌ر كرێتیا روویێ خوه‌ خه‌جل و شه‌رمه‌ند‌ه‌ ببێ. ھنه‌ك ژ یێن ئه‌ڤ ئه‌خلاقێ رزیل د‌ وان د‌ا ھه‌یی ژ حه‌یوانێن بێ شعوور، حه‌تا ژ تشتێن بێ جان ژی د‌كه‌ڤن غه‌زه‌بێ و ئه‌گه‌ر كار و بارێن نه‌ ل سه‌ر مه‌یلا وان بێن پێش، د‌ژوون و خه‌به‌رێن پیس د‌بێژن ھه‌وا و عه‌رد‌ و به‌رف و با و بارانێ و ھه‌می تشتی. جارنا ژ قه‌له‌م و كتاب و كاسه‌ و جه‌رك د‌عه‌رن و كه‌ربێ وان تێ و ئه‌وا د‌شكینن و قه‌تقه‌ت د‌كن.

لێ مرووڤێ جه‌سوور و شوجاع د‌ ڤان كاران ھه‌میان د‌ا به‌رڤاژیێ وی یه‌ و كارێن وی ب فكر و پێ پیڤه‌كا عه‌قل و سوكوونه‌تا نه‌فسێ نه‌؛ د‌ جیێ غه‌زه‌بێ د‌ا غه‌زه‌ب ئه‌وی د‌گرێ و د‌ جیێ نه‌رمیێ د‌ا نه‌رمه‌، نه‌وه‌ره‌نگه‌ كو ھه‌رتشته‌ك ئه‌وی راكێ سه‌ر ھێلیپه‌پانا و غه‌زه‌بی بكێ. د‌ وه‌ختێ غه‌زه‌بێ د‌ا قاسێ لازم غه‌زه‌بێ د‌كێ و توول گرتن و حه‌یف ھلد‌انا وی گووره‌كی عه‌قل و ژ ھه‌ڤ قه‌تاند‌نێ یه‌. زانێ كا وێ حه‌یفێ ژ كی ھلێنێ و قه‌ید‌ه‌ و قاس و چه‌وانیا توول گرتنێ زانێ؛ فێھم د‌كێ كا گه‌ره‌كه‌ چ كه‌سی عه‌فوو بكێ و لێ ببوورێ. د‌ وه‌ختێ غه‌زه‌بێ د‌ا ھه‌فسارێ عه‌قل ژ د‌ه‌ست وی د‌ه‌رناكه‌ڤێ و خه‌به‌ر و كارێن پیس و نه‌ د‌ جی د‌ا ژێ چێنابن. و ھه‌می كارێن وی پێ میزان و پیڤه‌ك و كێشه‌كا عه‌قل و شه‌رع و عه‌د‌ل و ئنصافێ نه‌. ب ئاوایه‌ك وه‌ره‌نگ د‌كێ كو پاشی را پووشمان نه‌بێ.

نخوه‌ مرووڤێ فێھما چێنابێ كو فه‌رقێ نه‌ئێخێ ناڤبه‌را ڤان ھه‌رد‌وو ئه‌خلاقان د‌ا و خه‌له‌ت ببێ، كو یێك ژ وان ئه‌خلاق و وه‌صفێ ئه‌نبیا و ئه‌ولیا و باوه‌رد‌ارا یه‌ و ژ كه‌مالاتێن ھێژایی یێ نه‌فسانی یه‌ و یا د‌ی ژ صفه‌تێن شه‌یتانی و وه‌سوه‌سا خه‌نناس و رزیلێن نه‌فسانی و كێماسیێن د‌لی یه‌. لێ په‌رد‌ا جه‌ھل و نه‌زانی و حجابا حوببا د‌ونیایێ و نه‌فسێ چاڤ و گوھێ مرووڤ كوور و كه‌ر د‌كێ و مرووڤا ل ھه‌لاكێ د‌بێ.

سه‌به‌بێن د‌ی ژی ژ غه‌زه‌بێ را گووتنه‌، وه‌ك: عوجب و فه‌خر و كبر و خره‌جر و جره‌كێش و له‌یزتووك و یاری و ... كو ژێ خه‌به‌رد‌انا وان وێ ببێ سه‌به‌بێ د‌رێژیا گووتن و مه‌لاله‌تا حال. و به‌لكی زێد‌ه‌تر ئان ھه‌می یێ وان ب واسته‌ ئان بێ واسته‌ ل ڤان د‌و گووتنێن مه‌ گووتین بزڤرن. «وَ الحَمدُ‌ لِلّه‌».

 



[1] - ئوصوولا كافی، جلد‌ ٢، رووپه‌ر ٣٠٣، حه‌د‌یس ٣، به‌حسا ئیمان و كوفر و خه‌زه‌بێ.

[2] - ناڤێ وی ئه‌حمه‌د‌ه‌ و كورێ موحه‌ممه‌د‌ه‌. د‌ سالێن ٣٣٠ - ٤٢١ ھ ق د‌ا ژیایه‌. ئه‌و د‌ ھه‌می علمان د‌ا زانا بویه‌ نه‌خاصما د‌ تبب و ئه‌خلاق د‌ا. ته‌رتیبو سسه‌عاد‌ه‌، ته‌ھزیبول ئه‌خلاق، ته‌تھیرول ئه‌عراق، جاوید‌ان خره‌د‌، ئاد‌ابول فورس وه‌ل ھند‌ته‌جاربول ئومه‌م.. ژ كتێبێن وی نه‌.



back 1 2 3 4 5 next